۳- خواب و بیداری
تعادل خواب و بیداری در حفظ سلامتی و درمان بیماری ها اهمیت دارد ولی امروزه کمتر به این مسئله توجه می شود. عدم تعادل در خواب و بیداری می تواند زمینه ساز بیماری های مختلف گردد. خواب تمامی اعمال طبیعی شامل هضم، متابولیسم دفع سموم را بهبود می بخشد و قوای مغزی را تقویت می کند و موجب تجدید قوای اندام های مختلف و ترمیم بافت های صدمه دیده و به طور کلی باز گرداندن سلامتی به بدن می گردد. بهترین زمان خواب از ساعت ۱۰ شب تا سحر می باشد. لازم است صرف شام حداقل ۳ ساعت قبل از خواب صورت پذیرد و فرد، نیم ساعت پس از شام، به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه آرام راه برود .
علت خواب
علت خواب وجود رطوبت معتدل در مغز است که اعصاب را سست و راه های عصبی و روح نفسانی را غلیظ می کند. بدین سبب روح نفسانی در مسالک اعصاب نفوذ نمی کند و در حس های ظاهری سکون پدید می آید و موجب بی حرکتی (به جز حرکت تنفسی و قلبی و اعمال هضمی) می شود. طبیبان، بیداری را به حرکت و خواب را به سکون تشبیه کرده اند. معمولا خواب افراد دارای مزاج سرد و تر، و گرم و تر بیشتر است، ولی افراد دارای مزاج سرد و خشک، و گرم و خشک با خواب کمتر انرژی لازم را به دست می آورند. در بدن یک شخص گرم و خشک یک دوره خواب طولانی با ایجاد سردی و رطوبت به کاهش حرارت زاید کمک می نماید. برعکس پر خوابی در شخص سرد و تر باعث افزایش سردی و رطوبت بدن می شود.
کودکان معمولا طولانی ترین خواب را دارند زیرا رطوبت بیشتری در بدن دارند ولی به تدریج، با افزایش سن و کاهش رطوبت مزاجی، خواب آنها کمتر می شود.
بیداری، ظاهر بدن را گرم و باطن بدن را سرد می کند در حالیکه خواب، ظاهر تن را سرد ولی باطن تن را گرم می کند، در نتیجه خون متوجه قسمت احشاء می شود و اعمال دستگاه گوارش مثل هضم و جذب به بهترین وجه انجام می شود.
از طرف دیگر، خواب کوتاه، باطن بدن را تر می کند و اگر طولانی باشد سبب خشکی بدن می گردد. زیرا در اثر طولانی شدن خواب، حرارت غریزی پس از فارغ شدن از هضم غذا به تحلیل روح و رطوبات درونی می پردازد و موجب خشکی بدن می شود. پس هم کم خوابی و هم خواب بیش از اندازه مضر است و بهترین حالت خواب معتدل است.
اگر کسی بیش از اندازه بخوابد. کم کم برخی از اعمالش مختل و دچار ضعف می شود، حافظه وی افت می کند، مزاجش سرد و بیماری های مفصلی و بلغمی در او زیاد می شود.
نکته: خواب روز برای بیماران مفصلی با سوء مزاج سرد و تر پسندیده نیست و موجب شدت بیماری، افزایش وزن، احساس کسالت و…. می شود.
نکته: بیداری شبانه برای افراد عصبی با مزاج گرم مناسب نمی باشد.
